गत शनिबार विश्वभर छरिएर रहेका खसबन्धुहरुका बिचमा भिजुएल छलफलको आयोजना गरिएछ । विषय थियो– गृहप्रवेश अर्थात नयाँ घर निर्माणपछि गरिने वास्तुपूजा वा घरपैंचो । खस एउटा त्यस्तो जाति बनेको छ, जसले आफ्ना रीतिरिवाज, परम्परा, धर्मसंस्कृति र भाषासमेत बिर्सिसकेको छ । पराई संस्कृतिमा रमाउन थालेकै सयौं वर्ष भैसकेको छ । आफ्नोप...
“चिताको आगोमा रोटी सेक्नु” भन्ने उखान नकारात्मक अर्थमा प्रयोग हुन्छ । मानिसमा विपरित मानसिकताको प्रभाव बाग्लै रहन्छ । गर्नुपर्ने काम गर्दैन । नगर्नुपर्ने कुरा भने गर्न अघि सरिहाल्छ । नजानुपर्ने ठाउँमा गइदिन्छ । नखानुपर्ने कुरा खाइदिन्छ । नबोल्नुपर्ने ठाउँमा बोलिदिन्छ । अरुले भनेको वा आफूले सुनेको कुराको उल्टो अर्थ ...
प्रत्येक व्यक्तिको वासस्थानसँग संरचनात्मक मात्र नभएर भावनात्मक सम्बन्ध पनि गाँसिएको हुन्छ । मानिसले आफ्नो शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगार र आत्मसम्मानलाई पायक बनाएर वासस्थान रोजेको हुन्छ । यसबाट नै व्यक्तिको पहिचान बन्दै जान्छ । यी सबै कुरामा पहुँच पुर्याउने अभिलाषा रहेको हुन्छ । फरक यति मात्र हो ओत लाग्न आयस्रोतअनुस...
आधुनिक खस विद्वानहरुमा महादेवप्रती विशेष लगाव देखिन्छ । तर ऐतिहासिक तथ्यले त्यस्तो मान्यतालाई गलत सावित गरिदिन्छ । सिन्धुघांटी सभ्यतामा फेला परेका जिवाशेष र चित्रहरुमा घोडा देखिदैन । बाघ, हात्ती र साँढे देखिन्छन । आर्यहरुका देवता इन्द्र उच्चैश्रवा नामको घोडा चढ्छन । घोडाले तान्ने रथ चढ्छन । घोडा मध्यपूर्व, मध्य एसिय...
नेपालको संविधानले सार्वभौम शत्ता नेपालि जनतामा निहित रहेको ब्यबस्था गरेको छ। सार्वभौम शत्ता भन्नाले नीति निर्माण र शासन सत्ताको अधिकारका रूपमा बुझ्नु पर्दछ। यस्तो अधिकार जनतामा निहित छ भनेको प्रत्येक मतदातामा समान रूपमा निहित छ भन्ने हो। सबै मतदाता नीति निर्माण र शासन सत्तामा समान रूपमा सहभागी हुन आधुनिक राज्यमा अप...
युवराज कार्की पृष्ठभूमि मानव जाति उत्पति कालदेखि नै आफ्नो अस्तित्व रक्षा र निरन्तरताका लागि व्यवधानसँग लड्दै आइरहेको छ। त्यसैले कतिपय मानिस जीवन भनेको नै संघर्ष हो भन्छन्। मानव समाज विकासको शैशवकालका सरल संरचनादेखि आजको विकसित अवस्थाको जटिल संरचनामा व्यवधानबाट मुक्तिका लागि अविरल प्रयत्नरत छ। मानिसले भोग्नु...
अयोध्यालाइ जाेडेर प्रधानमन्त्री केपी ओलीले दिएकाे अभिब्यक्तिका कारण पार्टीमा धर्म र हिन्दू धर्मप्रतिकाे विश्वास हराउन थालेको देखाउँछ। यसको मुख्य कारण चिनियाँहरुको अत्यधिक दबाब हो जसले कम्युनिज्मलाई धर्मको रुपमा प्रस्तुत गर्न चाहान्छन्। स्कूल, विश्वविद्यालय, सरकारी कार्यालयहरूमा छिट्टै नै विश्व कम्युनिष्ट नेताहरूको ...
पृथ्वीनारायण शाहले नेपाल दुई ढुङ्गा विचको तरूल भने पनि नेपालको वैदेशिक नीति लिमो समय सन्तुलित रहेन। नेपालको परराष्ट्र नीति खास गरेर जंगबहादुर राणाको उदय र अझ ज्यादा लखनउ मिसन पछि लगातार दक्षिण परस्त रहदै आयो। एकहद सम्म दक्षिणको साथ सहयोग विना शत्ता प्राप्ति र निरन्तरता सम्भव छैन भन्ने हिन भावले ग्रस्त राजनीतिक चिन्त...
अंग्रेजीमा ‘इज्म’ लागेका शब्दको नेपाली अनुवाद ‘वाद’ हुन्छ । जस्तै– सोसलिज्मको समाजवाद, कम्युनिज्मको साम्यवाद, क्यापिटालिज्मको पुँजीवाद, फासिज्मको फासीवाद, अनार्किज्मको अराजकतावाद, फेमिनिज्मको महिलावाद आदि । तर, ‘फेडेरालिज्म’लाई ‘संघवाद’ नभनेर ‘संघीयता’ भनियो । किन होला ? किन समाजवादलाई समाजीयता, साम्यवादलाई साम्यता,...
प्रारम्भिक प्रष्टता नेपालमा ‘तेस्रो ध्रुव’ भन्दा ‘तेस्रो पार्टी’ बुझ्ने धेरै छन् । समाजवादी पार्टी (सपा) को सन्दर्भमा यस्तो बुझाई झन बढी हुन सक्छ । सपा यतिखेर संसदमा तेस्रो ठूलो दल छ । भावी निर्वाचनमा कांग्रेस–कम्युनिष्टपछि तेस्रो स्थान ओगट्ने रणनीतिका रुपमा ‘तेस्रो ध्रुव’ को कुरा गरिएको भान पर्न सक्दछ । तर, यहाँ चर्च...
